Assetto Corsa GenelSol Ayak Freni Mevzusu

Assetto Corsa genel konuşma alanı.

Moderatör: Moderatörler

Cevapla
Nosdam
Mesajlar: 36
Kayıt: 15 Haz 2017, 20:20
Has thanked: 16 time
Been thanked: 6 time
Yaş: 43

Sol Ayak Freni Mevzusu

Mesaj gönderen Nosdam »

Merhabalar,

Öncelikle belirteyim ingilizcem yeterli olmadığı için yanlış bir yolda izliyor olabilirim. O yüzden beni düzeltirseniz çok sevinirim.

Yüksek hızlarla virajlara geldiğimde hızlı şekilde vitesimi düşürüp uygun hıza gelerek virajı alıyorum. (Almaya çalışıyorum)
Fakat bazen oluyor ki! Frenlemede geç kalıyorum. Sert fren ve hızlıca vites düşürmeye başladığımda haliyle ön lastiklere aşırı yığılma oluyor ya da debriyajdan hızlı çektiğimden dolayı tekerlekler kitleniyor.ve arabanın kafası sağa sola yalpalama başlıyor. Araçta bir "burkulma" gibim bir şey oluyor. ve zaman kaybediyorum. Ben de nette biraz araştırmaya başladım.

Yukarıda anlattığım yığılma olayını bertaraf etmek için "heel and toe" uygulandığını okudum. bu tekniği uygulayınca araç viraja daha stabil girebilmesini sağlıyormuşuz. Turbo basıncınıda yüksek tutmaya yarıyormuş da vites küçültünce gaza basıp devri yükseltmek gerekiyor muş gibi bir şeyler yazıyordu. (ama oraları anlayamadım).

Daha sonra youtube'a girip videoları izledim. Sonrası kendim denemeye başladım. Özellikle ilk denemelerimde sol ayak freni yapıcam diye viraj kaçırmaya, çizgi kaçırmaya başladım. Doğru yapıcam diye yola konsantre olamıyorum. (hala olamıyorum)

Konsantre olamamın etkisini şöyle izah edeyim. Normalde Viraja gelirken lineer bir şekilde frene basıyorum. Ardırdan gaza basarak yine lineer şekilde çıkmaya çalışıyorum. Lakin sol ayak frenini uygulamak istediğim de ise olay şöyle gerçekleşiyor. Atıyorum 50 metre boyunca frene basmam gerekiyor. Yine önce lineer şekilde frene basıyorum. 40 metre boyunca frenledikten sonra 10 metre kala sol ayak frenine başlıyorum. işte her şey burada kopuyor =))) Benim hala lineer şekilde frene basmam gerekirken gazı da tokatladığım için frenin lineerliği bozuluyor. Ya fren pedalı yukarı kalkıyor ve virajı kaçırıyorum ya da gaza bastığım için daha fazla frene basıyorum ve lastikler kitleniyor. Tabi bu kitlenmeler anlık oluyor. Bazen de çok güzel tatlı tatlı frenleme yapıp gazı tokatlamayı başarıyorum. Bir diğer sorun ise bu sol ayak frenin den randıman almak iççin hızlı olmak gerekiyormuş. ben 10 metre kala bunu yapınca acaba bir etki yaratıyor mu yaratmıyor mu orayıda anlayamadım. -Ulan yapıyoruz ama boşuna mı yapıyoruz diyorum =)))

Bu konuda beni aydınlatırsanız çok sevinirim. Şimdiden teşekkürler..
Kullanıcı avatarı
RevHead
Mesajlar: 55
Kayıt: 19 Ara 2016, 22:22
Ad: Onur Şanal
Has thanked: 79 time
Been thanked: 28 time
Yaş: 31

Re: Sol Ayak Freni Mevzusu

Mesaj gönderen RevHead »

Hocam yazınızı okudum ancak bazı yerleri tam anlamadım o yüzden biraz genel bir şekilde anlatayım. Öncelikle heel-and-toe ve sol ayak freni birbirinden bağımsız iki farklı teknik (siz bunun farkındaysanız affola ben sizi yanlış anlamışım demektir).

Sol ayak freni adı üstünde sol ayakla yapılan frendir. Günümüzde çoğu yarış aracı (F1, gt3 vs) debriyaj kullanmadığı için pilotlar sol ayaklarıyla fren yapıyorlar ve bu sayede tepki süresi azalıyor. Ancak "sol ayak freni" denen olay tam olarak bu değil. Bu tekniğin asıl amacı aracın ağırlık transferini ayarlamaktır. Özellikle rallilerde aktif olarak kullanılır. Viraj içinde önden kayan bir araçta ağırlığı öne alıp öndeki tutuşu arttırma amaçlı pilotlar sol ayaklarıyla frene basarlar, tabi bu hızlı bir şekilde ve gerektiğinde tekrar tekrar yapılır. Küçük bir örnekleme yaparsak; pilot viraja fren yaparak gelir viraja istediği hızda girer ve gaza tekrar oturur fakat araç önden kayar, ardından pilot hızlı bir şekilde sağ ayağını gazdan çeker aynı anda sol ayağıyla frene basar. Burda araç elbette biraz yavaşlar ancak asıl amaç dediğim gibi önü oturtmaktır. Ön lastikler tutuş yakalayıp aracın burnu dönünce sol ayak frenden kalkar gaza tekrar oturulur (bu işlem genelde 0.5 saniye civarı tabi). Virajın uzunluğuna göre bu defalarca tekrarlanabilir. Bazen pistlerde de uygulandığı oluyor. Mesela V8 Supercars serisinde Bathurst pistinde The Chase virajında eskiden pilotlar ayaklarını gazdan çekip sonra tekrar gazı köklemektense tam gaz giderken sağ ayaklarını hiç kaldırmadan lineer bir şekilde sol ayaklarıyla frene basıyorlardı. Viraj boyunca gazdan ayaklarını hiç kaldırmamış oluyorlardı yani. Burdaki amaç ise bu hızlı virajda 5 litrelik v8 motorun yaratacağı büyük motor freninden kaçınmak ve yinede hızı kontrol edip ağırlığı ufak bir miktar öne almaktı. Sol ayak freninin en büyük zorluğu, frenin sertliğini ayarlamak.

Heel-and-toe ise dediğinizi gibi frenaj sırasında vites değiştirirken motorun yaşattığı kompresyon etkisinden dolayı aracın ağırlık dağılımının istemsiz şekilde yer değiştirmesini engellemek, virajın apeksinden sonra (veya her nereye denk gelecekse) gaza basılacağı zaman uygun deviri tutturma amaçlı yapılan bir eylem. Viraja yaklaşırken normal şekilde sağ ayakla fren yapılır, vites küçültüleceği zaman aynı anda debriyaja basılır+vites küçültülür, debriyajdan ayak kalkmadan önce freni de bırakmadan sağ ayak topuğuyla gaza vurulur. Bu andan sonra devir istenilen yüksekliğe ulaşır ve debriyaj bu sırada bırakılır. Vitesi küçülttükten sonra motorun çıkacağı devire debriyaj basılıyken getirdiğimiz için debriyaj bırakıldığında ekstra bir devir yükselmesi olmayacak, araç öne yığılmayacak. Burdaki zorluk ise topukla gaza basarken fren kuvvetini stabil tutmak, o topuğu gaz pedalına ulaştırmak(yol otomobillerinde genelde pedallar arası mesafe fazla oluyor :) ), uygun deviri tutturacak gazı vermek ve bunları aynı anda çok hızlı bir şekilde yapmak.

Heel-and-toe özellikle viraj içine freni taşırken (diğer adıyla trailbraking yaparken) asıl etkisini gösteriyor. Yani viraja dönmeden 50 metre %100 fren yapıp sonra freni bırakıp dönmektense 40 metre %100 fren yapıp sonra dönmeye başlayıp apeks noktasına kadar kuvveti azalan (%70,%60,%50..%10) fren yaparken işe yarıyor. Zaten önü maksimum tutan arkası kaymaya hazır şekilde dönmekte olan aracın (önden kaymadığını varsayarsak) ağırlığını vites değiştirirken daha fazla öne almamış oluyoruz ve spin atmıyoruz.

Yazınızdan anladığım kadarıyla kıyaslayacak ve özetleyecek olursam, heel-and-toe ve sol ayak freni birbirinden bağımsız teknikler. Heel-and-toe yaparken frenden ayağı kaldırmamak dediğim gibi zorluklardan biri, ancak gaza basınca daha fazla hızlanma yaşamamanız lazım zira ayak debriyajdayken gaza basıyorsunuz. İnternette bazı sim videolarında insanların debriyajda değilken gazı tokatladıklarını gördüm, bu kesinlikle yanlış bir şey.

Sol ayak freni ise dediğim gibi pist yarışlarında debriyajlı bir sistem kullanıyorsanız gereksiz birşey (çok üst düzey durumlarda gerekli olabilir birkaç milisaniye kazanmak için ama o duruma gelmeden önce daha gelişecek çok şey vardır muhtemelen, hepimiz için). Debriyaj pedalınız yok ise benim gibi düşünüp sol ayağım boşta durmasın tepki sürem azalsın diyip hiç sağ ayakla fren yapmayabilir.

Umarım yazınızı doğru yorumlamış ve faydalı bir cevap vermişimdir. Yanlış yorumlamışsam da konu hakkında bilgilenmek isteyenlere faydam dokunur umarım.
Nosdam
Mesajlar: 36
Kayıt: 15 Haz 2017, 20:20
Has thanked: 16 time
Been thanked: 6 time
Yaş: 43

Re: Sol Ayak Freni Mevzusu

Mesaj gönderen Nosdam »

@RevHead hocam öncelikle çok teşekkür ederim. Tane tane anlatmışsın.

Evet ben süper karmaşa yaşamışım.
Tekrar tekrar teşekkür ederim.
Giano
Mesajlar: 8
Kayıt: 04 Ağu 2017, 18:48
Ad: Yiğit
Has thanked: 3 time
Been thanked: 11 time

Re: Sol Ayak Freni Mevzusu

Mesaj gönderen Giano »

Onur çok güzel anlatmış.

Sol ayak hissi zamanla gelişecek bir şey. Ben de sağ ayakla fren yapardım. Suzuka'daki esses gibi S şeklindeki virajlarda çok faydası olur. Hatta Barrichello söylemişti bunu.

Eğer söz konusu olan dogbox şanzıman ise, sol ayakla fren yapılıp sağ ayakla blip yapılır. Şu son dönemde çok kullandığım Nissan GTP ZX'in şanzımanını yapan Mike Hewland'ın bir kullanım kılavuzunu buldum. "Topuzu oynattığınız gibi HIZLA (burayı vurgulamış) yeni vitese geçin ve hiç debriyaja basmayın (kalkış haricinde), çünkü hiçbir faydası yok" diyordu. Benim bildiğim uzun yarışlarda şanzımanı korumak için dogboxlarda da debriyaj kullanılıyordu. Belki modele özgüdür.

Ancak senkromeçli şanzımanlarda debriyajda gerekiyor. Lakin vites küçültmede en önemli devir tutturabilmek. Yani mesela uzun bir düzlüğün ardından ilk önce, belki de yarım saniye kadar vites değiştirmeyi düşünmeden frenleri olabildiğince tam güç kullanarak fren yapın; vites küçültmek daha sonra gelen bir şey. Bazıları frene dokunduğu gibi vites küçültmeye çalışıyor; bu yanlış bir teknik. Yine virajda aynı viteste kalacaksam, bu sefer de sağ değil, sol ayakla fren yapıyorum.

Gerçek hayatta ne kadar sık yapılıyor bilmiyorum ama, düzlük sonunda uzun bir frenajdan sonra 5'ten 2'inci vitese atlıyorum ben mesela. Zamanlamayı ve blip'i oturttuktan sonra, en azından simülasyon olarak baktığımızda daha hızlı bir teknik. Tabii bu durumda daha uzun bir süre fren yapıyor, apex'e doğru gelirken vites düşürüyorüm. Ama mesela AC'deki Mazda 787B, dogbox olmasına rağmen, muhtemelen timing hatalarımdan dolayı debriyaj gerektiriyordu (yoksa yarım saat, bilemedin bir saat sonra şanzıman sizlere ömür). Yalnız 787B'deki şanzıman ne kadar doğru modellenmiştir, onu bilemiyorum.

Bir de ek olarak şunu diyebilirim:

Eğer frenajdan sonra (veya trail brakingle) viraja girerken understeer yaşıyorsanız, çok fazla fren yapıyorsunuzdur veya fren dengesi öndedir. Bunun sebebi çok geç fren yapmaya çalışmanız da olabilir. Benim de böyle eğilimlerim vardı bir dönem; geç fren yaptığım için fren dengesini arkaya alıyordum, bu da apex'e çok sinirli bir otomobille gelmeme neden oluyordu. Bu noktada net bir tavsiye vereyim: Eğer maksimum fren gücüyle denge sorunları veya kilitlenme yaşıyorsanız, tam güç yerine belki de yüzde 60-70 güçle, daha erken fren yapın. Bu şekilde frenajda kaybettiğiniz süre çok minimal olur, ama toplamda vakit kazanırsınız (ben mesela abs olmayan otomobillerde daha yumuşak fren yapıyorum; becerim bu kadarına yetiyor).
shinigami_06
Mesajlar: 7
Kayıt: 10 Eyl 2017, 15:24
Ad: özkan

Re: Sol Ayak Freni Mevzusu

Mesaj gönderen shinigami_06 »

bende aynı konuda muzdarıbım dıreksıyonla yenı basladım bu tur sım oyunları oynamaya bazı araclarda yapabılıyorum bazı araclarda olmuyo
vıraj oncesı frene basıyorum ama fren sankı tepkısız gıbı gelıyo araba yavaslamıyo araba durmuyo vıtes de kucultuyorum ama malesef henuz cozemedım cok yavaslayıncada gerı kalıyorum yardımcı olursanız sevınırım...
Cevapla

“Assetto Corsa Genel” sayfasına dön